‘In 2017 heb ik mijn eerste Nederlandse Kampioenschap gereden’

Deventer is erg bijzonder voor Joelle Engel. ”Ik fiets hier bij de Zwaluwen, het is altijd gezellig daar.” Ze zat eerst bij een vereniging in Apeldoorn, ”maar die konden niet veel voor mij betekenen.” Wat fietsen voor haar zo bijzonder maakt? ”Door het Ushersyndroom zie ik weinig. Als je een wc-rolletje door drieën knipt, daar een rolletje van maakt en er doorheen kijkt, dat is wat ik zie: mijn gezichtsveld. Door mijn slechte zicht zijn veel sporten geen optie voor mij. Fietsen op een tandem wel.”

‘Van kleins af aan wilde ik voorop fietsen, ik wilde snel zijn’

”Bij de Zwaluwen kwam ik terecht in een warm nest. Ik heb er vrienden gemaakt en sindsdien kom ik nog vaker in Deventer. Het is een mooie stad. Ik voel me hier thuis.” Fietsen is altijd Joelle’s ding geweest. ”Van kleins af aan, ik was altijd degene die voorop fietste. Ik wilde ook graag snel, alles ging me te sloom.”

Syndroom van Usher
Joelle’s verhaal? Het begon toen ze zes maanden oud was. ”Toen werd ik doof, gelukkig heb ik implantaten waar ik mee kan horen. Op mijn negende begon ik abnormaal vaak tegen keukenkastjes aan te lopen, en buiten te struikelen. Zelfs over de hond die we toen hadden, struikelde ik. De dokter stuurde ons naar Nijmegen, en daar werd zijn vermoeden bevestigd: ik heb het Ushersyndroom. Een erfelijke ziekte. Geen van mijn ouders hebben het syndroom, maar ze hebben wel beiden een helft van de puzzel aan mij doorgegeven.”

Mijn sport gevonden
”Toen mijn zicht steeds slechter werd mocht ik niet meer zelfstandig fietsen, moest ik stoppen met turnen en ook voetbal ging niet meer. Dat was lastig. Visio, een expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen, vertelde mij over tandemwielrennen. Ik had er nog nooit van gehoord. Twee maanden na het gesprek met Visio zou er een clinic zijn, dus ik dacht: waarom niet. Gelijk na die clinic wist ik dat ik mijn sport gevonden had. Ik vond het geweldig.”

Toch deed ze nog een clinic, om er honderd procent zeker van te zijn. ”Toen ben ik op een talentendag op Papendal terecht gekomen. Eerst in de groep met ‘aankomende talenten’ waar ik in 2017 mijn eerste Nederlandse kampioenschappen mee heb gereden. In 2018 het talentenprogramma. In die tijd ben ik ook lid geworden bij de Zwaluwen. Ik zit er in de G-renners, dat is een groep mensen die een lichamelijke of verstandelijke beperking hebben en toch willen trainen. Door hen ben ik ook best wel ver gekomen.”

De rit om de wereldbeker
Alles veranderde in mei 2019, toen Joelle in Oostende reed, een rit om de wereldbeker. ”Het was stomme pech, we fietsten door een bocht en het regende. Toen zijn we behoorlijk onderuit gegaan. Gelukkig was de schade niet zo erg, ik moest een weekje rust nemen.” In die week gebeurde er niet zozeer fysiek, maar mentaal iets met Joelle. ”Omdat ik een week stil moest zitten ben ik gaan nadenken, eigenlijk besefte ik toen pas wat er de afgelopen jaren allemaal gebeurd is. Ik heb mijn beperking heel erg weggestopt en mijn lichaam nooit aangepast naar mijn beperking om het mezelf zo makkelijk mogelijk te maken.” Dat besef sloeg in als een bom.

”Ik had nergens meer zin in, en was op. Ik vond zelfs het fietsen niet meer leuk omdat ik mentaal niet goed in m’n vel zat.” Daarom besloot Joelle na haar laatste wedstrijd in Engeland, in september te 2019 te stoppen met wielrennen. ”Gelukkig had ik een heel lief team op Papendal, iedereen probeerde me te helpen. Mijn coach vond dat ik eerst rustig aan moest doen, revalideren en aan mezelf werken. ”Als je weer terug wilt komen gaan we kijken of dat gaat lukken. Het belangrijkste is dat je je drive terugvindt”, zei hij tijdens ons eindegesprek vorig jaar.” Ook bij de Zwaluwen kreeg Joelle steun. ”Ik heb in oktober na mijn eindgesprek op Papendal een heel goed gesprek gehad met mijn trainer Rick Tuinman. Hij vond dat ik niet te streng voor mezelf moest zijn. ”Doe het alleen wanneer jij het wilt”, zei hij. Die woorden heb ik meegenomen tijdens mijn proces.”

De racefiets uit de schuur
Ze startte met revalideren bij Visio Het Loo Erf. ”Daar leer ik handigheidjes om het dagelijks leven zo makkelijk mogelijk te maken voor mezelf. Zo leer ik bijvoorbeeld braille, zodat ik geen grote lappen tekst meer hoef te lezen met mijn ogen. En ik leer de spraakfunctie op mijn telefoon te gebruiken, zo hoef ik mezelf niet meer moe te maken met lezen. Ik ben namelijk nog maar negentien, in september wordt ik twintig en dan wil ik graag dat het op orde is.”

De negatieve associatie met fietsen zat lange tijd in haar hoofd. ”In januari dacht ik nog: bekijk het maar, ik ga niet elke keer op de fiets stappen en me rot voelen. Nu zit ik mentaal weer aardig op het juiste level. Ik kan die negatieve gedachtes loslaten en weer positief naar het fietsen kijken.” Een paar weken geleden stapte ze dan ook weer op haar stadsfiets en vorige week was het eindelijk tijd om de racefiets weer uit de schuur te pakken voor een ritje. ”Ik heb ervan genoten!”

”Nu wil ik het rustig weer opbouwen, ik hoop in september weer bij de Zwaluwen te gaan trainen. Als ik daar kom, dan weet ik zeker dat het gelijk weer goed is. Ook al heb ik mijn vrienden daar een tijd niet gezien. Het maakt niet uit wie je bent of wat je hebt, ze nemen je gewoon mee. Het is eigenlijk een grote familie.”